اسید استیک چیست

از جمله کاربردهای اسید استیک می توان به موارد زیر اشاره کرد :

• تولید مونومر وینیل استات
• تولید سرکه خانگی
• در تولید نفت
• به عنوان پیش ماده پلی استیل و استات سلولزی
• برای تبلور مجدد برای خالص سازی ترکیبات آلی
• تولید نمک های آلی یا غیر آلی
• معرف شیمیایی مهم برای تولید ترکیبات شیمیایی
• تولید استات سلولز برای فیلم عکاسی
• به دلیل خاصیت ضد باکتریایی برای تولید ضد عفونی کننده
• استات پلی وینیل برای چسب چوب
• اسید استیک در رنگرزی مصرف می شود .
• تولید الیاف مصنوعی و پارچه ها
• تولید لاستیک
• در کشاورزی به عنوان علف کش و از بین برنده علف های هرز
• در تولید مواد رسوب زدایی
• در آماده سازی صنعتی دی متیل ترفتالات (DMT)
• درعلم پزشکی برای درمان سرطان با تزریق مستقیم آن به تومور
• در متابولیسم کربوهیدرات ها و چربی ها نقش بسزایی دارد .
• در صنایع غذایی ، به عنوان تنظیم کننده اسیدیته و چاشنی کاربرد دارد .
• تولید جوهر
• بطری های نوشیدنی پلاستیکی مانند PET ها
• در بخش آرایشی و بهداشتی هم در تولید رنگ مو و عطر و ادکلن از اسید استیک استفاده می‌کنند.

در ادامه برخی از کاربردها را به طور مختصر توضیح میدهیم :

سرکه :

در حالت سرکه و نیز در نمک‌سود کردن سایر سبزیجات ، محلول‌های اسید استیکی ( معمولاً ۵ تا ۱۸ درصد اسید استیک ، با درصدی که معمولاً بر حسب جرم محاسبه می‌شود ) به‌طور مستقیم به عنوان یک چاشنی مورد استفاده قرار می‌گیرند .

سرکه خانگی اغلب رقیق‌تر است (۵  تا ۸ درصد اسید استیک ) ، ولی در نمک‌سود کردن غذاها برای مصارف تجاری ، محلول‌های غلیظ تری مورد استفاده قرار می‌گیرد . میزان اسید استیکی که در سطح جهانی برای تولید سرکه مورد استفاده قرار می‌گیرد زیاد نیست اما از دیر باز این ماده یکی از پر کاربردترین مواد در تولید سرکه بوده‌است .

کاربرد به عنوان حلال :

همانگونه که گفته شد اسید استیک خواص شیمیایی بالا ، اسید استیک منجمد یک حلال پروتون‌دار قطبی بسیار عالی است . این ماده اغلب در تصفیه مواد آلی به عنوان حلال کریستال‌سازی مجدد بکار می‌رود. اسید استیک ذوب شده خالص در تولید اسید ترفتالیک که ماده خام پلی اتیلن ترفتالیک (PET)است ، به عنوان حلال بکار می‌رود . اگر چه در حال حاضر این کاربرد ۵ تا ۱۰ درصد از اسید استیک تولید شده در جهان را مصرف می‌کند، با افزایش تولید PET انتظار می‌رود این کاربرد افزایش بیشتری پیدا کند .

در واکنش‌هایی همچون فریدل کرافتس ، اکلیل‌دار کردن فریدل کرافتس که در آن‌ها کربوکاتیون وجود دارد ، اسید استیک به عنوان یک حلال بکار می‌رود . به عنوان مثال ، یک مرحله از تولید تجاری کافور مصنوعی ، شامل نوآرایی ونگر میروین کمفین به استات ایزوبورنیل است ؛ در این حالت اسید استیک برای حفظ کربن‌دار کردن واکنش نوآرایی هم به عنوان حلال و هم به عنوان یک هسته دوست عمل می‌کند .

در هنگام اکسایش یک گروه نیترو آریل به یک آنیلین با استفاده از پالادیوم کربنی ، اسید استیک به عنوان حلال انتخابی استفاده می‌شود .

در شیمی تحلیلی ، اسید استیک منجمد برای تخمین مواد قلیایی ضعیف همچون آمیدهای آلی بکار می‌رود . اسید استیک منجمد به عنوان بازاز آب هم ضعیف‌تر است در نتیجه در این میانجی ، آمید به عنوان یک باز قوی عمل می‌کند . سپس با استفاده از یک محلول در اسید استیک منجمد با خاصیت اسیدی بسیار قوی همچون اسید پرکلورید ، می‌توان عیار آن را اندازه گرفت .

اسید استیک در پزشکی

پیش از آنکه کاربردهای اسید استیک در پزشکی را بررسی کنیم ، قصد داریم تا ابتدا علت استفاده از این اسید آلی در پزشکی را برایتان شرح دهیم .

جوهر سرکه دارای خواص آنتی باکتریال و ضد قارچی بوده و قادر است به درمان بیماری هایی با منشأ باکتریایی و قارچی کمک کند . همانطور که می دانید سرکه در حقیقت محلول رقیقی از اسید استیک می باشد و به همین علت نیز می باشد که برخی از مردم از زمان های گذشته تا به الان برای ضد عفونی کردن لباس های خود از سرکه استفاده می کنند .

البته اسید اتانوئیک تنها اسیدی نیست که از خاصیت ضد باکتریایی بهره می برد ، بلکه اسید های دیگر نیز همچون اسید لاکتیک ، اسید سیتریک و نمک های آن ها نیز دارای چنین مشخصه ای می باشند .

مهمترین کاربردهای اسید استیک در پزشکی

همانطور که گفته شد ، مهم ترین علت استفاده از جوهر سرکه در دنیای پزشکی ، خاصیت آنتی باکتریال آن است . در ادامه می خواهیم برخی از موارد استفاده از اسید استیک و بیماری هایی که به کمک استفاده از این اسید بهبود می یابند را بررسی کنیم .

• عفونت گوش :

به جرئت می توان گفت عمده ترین کاربرد اسید استیک در پزشکی ، درمان عفونت مجاری گوش می باشد . عفونت قارچی گوش خارجی و حتی گوش میانی که در مناطق گرم و مرطوب رایج است ، می تواند باعث درد ، التهاب ، خارش و حتی کاهش شنوایی گردد .

توجه : استفاده از این اسید برای بهبود عفونت گوش باید حتماً تحت نظر پزشک متخصص صورت بگیرد و پیش از مصرف ، مجاری شنوایی شما مورد بررسی قرار گیرد .

شیوه استفاده از قطره اسید استیک به این ترتیب بوده که در هر بار استفاده باید مقداری پنبه آغشته به این اسید را به مدت ۲۴ ساعت درون گوش خود قرار داده و هر ۶ ساعت یک بار ۳ تا ۵ قطره را روی پنبه بچکانید .

• کنترل سرطان :

پزشکان متخصص از سال ۱۸۰۰ تا به الان از تزریق اسید استیک به تومور برای درمان سرطان استفاده می کنند . طبق تحقیقاتی که تا به حال در خصوص تأثیر اسید استیک بر درمان سرطان انجام شده است ، این اسید قادر است باعث مرگ انتخابی سلول های سرطانی معده گردد و آسیبی به سلول های طبیعی معده وارد نیاورد .

مثال دیگر، سلول های سرطانی مزوتلیوم هستند که تحت تأثیر غلظت ۰.۵ درصدی از اسید استیک به طور چشمگیری واکنش نشان می دهند . به طوری که تنها پس از ۱۰ دقیقه تقریباً تمام سلول های سرطانی در معرض مرگ قرار می گیرند .

• درمان بیماری های باکتریایی :

از محلول یک درصد اسید استیک به طور گسترده ای برای از بین بردن استرپتوکوک ها ، استافیلوکوک ها ، سودومونا ، انتروکوک ها و… استفاده می شود . بنابراین بسیاری از بیماری های باکتریایی و قارچی به واسطه استفاده از این اسید قابل درمان اند .

برای درمان عفونت های پوستی ناشی از سویه های سودوموناس مقاوم به آنتی بیوتیک های رایج ، از محلول های رقیق جوهر سرکه استفاده می شود و به این ترتیب باکتری ها کاملاً از بین می روند .

• شستشوی مجاری ادراری :

یکی دیگر از کاربرد های پزشکی اسید استیک ، شستشوی قسمت داخلی مثانه و مجاری ادراری است . افرادی که به دلایل مختلف ملزوم به استفاده از سوند و کاتتر برای مجاری ادراری خود هستند ، باید برای شستشوی این مجاری از اسید استیک رقیق استفاده کنند تا لوله های نام برده در دراز مدت باعث بروز عفونت نگردند . علاوه بر این ، از این اسید برای شستشوی خود سوند و کاتتر و تجهیزات پزشکی این چنینی نیز استفاده می شود .

تولید ترکیبات شیمیایی :

اسید اتانوئیک به عنوان یک معرف شیمیایی برای تولید تعدادی ترکیب شیمیایی استفاده می شود . اسید اتانوئیک عمدتا در تولید وینیل استات مونومر، آنیدرید استیک و استر استفاده می شود .

خالص سازی ترکیبات آلی :

برای خالص سازی ترکیبات آلی ، اسید استیک به عنوان یک حلال برای کریستال شدن استفاده می شود .

بعنوان افزودنی مواد غذایی :

از این ماده در سرکه استفاده میشود که بعنوان یک مکمل در ترشی و سبزیجات خام و سایر مواد غذایی مورد استفاده قرار میگیرد .

تولید جوهر و رنگ :

این اسید برای تولید جوهر و رنگ استفاده می شود .

صنعت عطر :

اسید استیک در ساخت عطر نیز استفاده می شود .

کنترل رشد باکتریها :

محصول فوق برای کنترل رشد باکتریها در صنایع غذایی و پزشکی استفاده می شود .

تولید استات ها :

این ماده می تواند به عنوان ماده اولیه در تولید استات هایی نظیر استات آهن،  نقره ، مس ، سدیم و...مورد استفاده قرار گیرد .

کاربرد اسید استیک در صنعت داروسازی :

در صنایع داروسازی و در تولید قطره های گوش می توان از استیک اسید استفاده کرد . قطره های شست و شو دهنده گوش و مجرای آن برای از بین بردن عفونت های داخلی بسیار مناسب هستند .

داروهایی که توسط اسید استیک تولید می شوند معمولا حساسیتی برای بیمار ایجاد نمی کند . ولی دربعضی افراد ممکن است به طور جزئی ایجاد حساسیت کند به طور مثال ، استفاده از قطره گوش برای افرادی که پرده صماخ آن ها دچار پارگی شده است مضر است .

از دیگر کاربردهای این ماده در بخش دارویی و درمانی استفاده از اسیداستیک رقیق در آزمایشگاه برای مشخص کردن تعداد گلبول‌های سفید و قرمز بوده است .

یکی از مواد اولیه ساخت آسپرین، اتیل استات و استون بوده است .

دارو های مدرن :

دارای خواص ضد باکتری بسیار خوبی است و به عنوان یک ضد عفونی کننده با غلظت 1٪ استفاده می شود . این ماده می تواند به عنوان یک محصول جایگزین برای جلوگیری از عفونت و از بین بردن باکتری استفاده شود . مطالعه بر روی زخم های سوختگی که توسط محققان دانشگاه بیرمنگام و موسسه تحقیقات بهداشت ، مرکز بازسازی جراحی و میکروب شناسی انجام شده است ، نشان می دهدکه حتی در غلظت های پایین ، این اسید به طور فعال از رشد پاتوژن ها و تشکیل بیوفیلم ها جلوگیری می کند .

جالب است بدانید که حتی در ساخت واکسن کووید 19 استفاده از این ماده رایج است . طبق اطلاعات منتشر شده مواد اولیه ( در زیر ) شامل اسیدها ، تثبیت کننده های اسید ، نمک و شکر همه با هم سبب پایداری واکسن پس از تولید می شوند .

• اسیدها : استیک اسید
• تثبیت کننده های اسیدی : ترومتامین و ترومتامین هیدروکلراید
• نمک ها : استات سدیم
• قند : ساکارز

کاربرد اسید استیک در کشاورزی :

• در کشاورزی از این محصول به عنوان علف کش و از بین برنده علف های هرز استفاده می کنند .
• این ماده به غشای سلولی علف های هرز حمله میکند و باعث خشک شدن آن ها می شود .
• محلول مورد استفاده برای این کار شامل 10 تا 20 درصد اسید است .
• از مزایای این محصول نسبت به سایر علف کش ها می توان به عملکرد سریع ، از بین بردن باکتری های مضر خاک ، تنطیم PH خاک و همچنین از بین رفتن سریع اثر آن در خاک اشاره کرد .
• اسید استیک رقیق به عنوان افشانه برای جلوگیری از رشد باکتری‌ها و قارچ‌ها در سیلوی خوراک دام استفاده می‌شود .

کاربرد اسید استیک در تولید چسب :

پلی وینیل استات یک پلیمر وینیلی است که توسط پلیمریزاسیون مونومر وینیل استات به دست می آید . این ماده یک رزین مصنوعی محسوب می شود . این پلیمر از ترکیب استیلن و اسید استیک از طریق اکسیداسیون اتیلن به دست می آید .

از پلی وینیل استات معمولا به عنوان چسب چوب ، چسب سفید ، چسب نجاری ، چسب کاغذ ، چسب المر، چسب قوی برای اتصالات استفاده می شود . در پوشش های کاغذی ، رنگ و دیگر پوشش های صنعتی ، الیاف شیشه ای ، محصولات بهداشتی مانند دستمال کاغذی ، به عنوان یک تقویت کننده برای سنگ ساختمان متخلل به خصوص ماسه سنگ ، صنایع مبلمان و نجاری مصرف می شود .

کاربرد اسید استیک در صنایع نساجی :

پنبه و نیز منسوجات پنبه‌ ای چنان چه طولانی مدت در برابر نور مستقیم خورشید باشد ، مقاومت خود را از دست می‌ دهد . پنبه بر اثر بخار آب داغ ، مقداری تغییر رنگ پیدا می کند و متمایل به زرد می‌ شود . مقاومت پنبه در برابر انواع اسیدها و غلظت آن ها متفاوت است . اثر اسیدهای آلی بر روی پنبه محدودتر است . مثلاً اسید استیک اثر بسیار ضعیفی بر روی الیاف پنبه دارد و به همین جهت نیز برای رنگرزی پنبه با رنگ ‌های گوگردی و برخی از انواع رنگ‌ های مستقیم که در برابر نور و شست و شو کم ثبات هستند از آن استفاده می‌ شود .

پس از اتمام عمل رنگرزی ، پنبه در محلول ۱۰٪ اسید استیک با حرارت ۴۰ تا ۵۰ درجه سانتی گراد شست و شو داده می‌ شود تا ثبات رنگ آن افزایش یابد . بر خلاف اسیدها ، قلیایی‌ های رقیق در شرایط معمولی به الیاف پنبه آسیب نمی ‌رسانند .

کاربرد اسید استیک در تولید نفت :

استیک اسید از واکنش بین متانول و گاز منوکسید کربن در رآکتور حاوی کاتالیست کمپلکس متیل یدید و رودیم و به عنوان تسریع کننده در دمای ۱۸۷ درجه سانتی گراد و فشار ۲۸ بار به دست می آید . حذف گوگرد از نفت سفید با سیستم‌ های اکسیداسیون اسید فرمیک 96 %، اسید استیک % 94 و مقدار گوگرد باقی مانده انجام می شود .

کاربرد اسید استیک در تولید پت (PET  ) :

پت درشت مولکولی است که در بیشتر کشورها در تولید الیاف پلی استر، رزین بطری و پلی استر مهندسی استفاده می شود ، ولی در ایران این پلیمر بیشتر برای ساخت انواع بطری های آشامیدنی استفاده می شود .

با توجه به مقاومت زیاد این بطری ها ، دارا بودن وزن کم و قیمت مناسب نسبت به سایر مواد بسته بندی همچون شیشه و فلز، تولید بطری های پلاستیکی کاربرد گسترده ای پیدا کرده است . بالا بودن حجم این بطری ها نسبت به وزن و تجزیه بسیار طولانی آن در طبیعت سبب شده تا مسئله بازیافت این بطری ها ، به خصوص در سال های اخیر مورد توجه همگان قرار گیرد .

زمینه های به کارگیری پت در سه گروه طقه بندی می شود :

• به عنوان فیبر در تولید لباس
• به عنوان مانع رطوبتی در صنعت بسته‌ بندی و بطری سازی
• به عنوان پلاستیک مهندسی که از ترکیب آن با موادی چون فیبر و شیشه جهت زیاد شدن مقاومت مواد استفاده می‌شود .

پلی اتیلن ترفتالات پلیمری است که در چاپ سه بعدی کاربرد دارد . به دلیل استحکام و انعطاف‌ پذیری از آن در ساخت پیش‌ نمونه‌ محصولات استفاده می ‌گردد . از آن در ساخت قطعات مکانیکی و برخی تجهیزات الکترونیکی نیز استفاده می کنیم . پت بوی ناخوشایند کمتری در حین فرآیند چاپ سه بعدی تولید می‌ کند .

پت سمی نیست ، در واقع دلیل اصلی استفاده از آن در صنعت این است که بهداشتِ پت مورد تأیید سازمان های مربوطه می باشد . همانند شیشه ، پت نیز کاملاً بهداشتی و در مقابل حملات باکتری و دیگر میکروارگانیزم‌ ها مقاوم است .

کاربردهای اسید استیک در صنایع غذایی :

از اسید استیک در صنایع غذایی به عنوان یک طعم دهنده استفاده می شود ؛ از نقش های دیگر اسید استیک در مواد غذایی می تواند به مواردی نظیر تنظیم کننده PH ، رقیق کننده رنگ ها ، خشک کننده ، اسیدی کننده محیط ، عامل تمیز کننده ، حلال و نگهدارنده اشاره کرد .

مواد غذایی که اسید استیک در آن ها به عنوان نگهدارنده ، آنتی باکتریال و ضدکپک استفاده می شود می توان به سس کچاپ ، سرکه ، سس سالاد ، میوه های کنسرو شده ، انواع سس ، مایونز، خردل و غذاهای دریایی اشاره کرد .

این اسید به طور گسترده در سایر مواد غذایی مانند لبنیات ، شیر و پنیر، مرغ و گوشت نیز به کار می رود . یکی دیگر از کاربردهای اسید استیک در صنایع غذایی ، افزودن آن به آب جوش است ؛ بخارات آب جوش در تماس با مواد غذایی در طی فرآیندهای تولید غذا در کارخانه ها استفاده می شود . اسید استیک می تواند به عنوان تمیز کننده و آماده سازی ظروف مختلف در صنایع غذایی نیز به کار رود .

کاربرد استیک اسید در صنعت رنگرزی :

در رنگرزی از اسیدهایی مانند اسید تار تاریک ، اسید لاکتیک ، اسید اگزالیک ، اسید استیک ، اسید سیتریک و همچنین ممکن است از اسیدهای معدنی مانند اسید سولفوریک و اسید کلریدریک نیز استفاده شود .

استفاده از اسید در رنگرزی به جهت اهداف زیر می‌باشد :

• برای خنثی نمودن محیط قلیایی حمام رنگرزی خصوصاً اگر شست و شو پشم با مواد قلیایی سود سوز‌آور انجام گرفته باشد .
• به جهت سبک شدن آب های سنگین استفاده می شود .
• اسیدها رنگ ها را رقیق‌ تر می ‌کنند .
• باعث شفافیت و جلا رنگ می ‌شوند .

از مزایای استفاده از اسید استیک در رنگرزی می توان به این موارد زیر اشاره کرد :

• به الیاف آسیب نمی رساند .
• در حمام رنگرزی PHثابت است .
• رسوب تولید نمی کند .
• جذب رنگ و برخی خواص جانبی رنگ را بهبود می بخشد .
• بر روی رنگ محصولات رنگ شده اثری نمی گذارد .
• کاربردهای اسید استیک در رفع زنگ زدگی و رسوب زدایی

استیک اسید یک رسوب زادی بسیار عالی است . در اثر واکنش استیک اسید با جرم ها و رسوب ها ، این ماده به سبب توانایی بالایی که دارد به راحتی می تواند آن ها را از بین ببرد و هنگامی که مانند جامدی سخت به یک سطح محکم بچسبد آن رابه یک مایع تبدیل می کند تا به آسانی قابل تجزیه شدن و رفع باشد .

تولید مونومر وینیل استات :

• شناخته شده ترین کاربرد این ماده در تولید مونومر وینیل استات (VAM) می باشد .

مونومر وینیل استات  در بسیاری از صنایع مانند چسب، رنگ، بسته بندی و … مورد استفاده قرار می گیرد .

تولید انیدرید استیک :

محصول مایع‌سازی دو مولکول اسید استیک‌آنیدرید استیک است . تولید جهانی آنیدرید استیک اصلی‌ترین کاربرد است که بین ۲۰ تا ۳۰ درصد از تولید اسید استیک در جهان را به مصرف خود می‌رساند . آنیدرید استیک را می‌توان به‌طور مستقیم از کربن‌دار کردن متانول در مجاورت اسید تولید کرد و می‌توان کارخانه‌های فرایند کاتیوا را برای تولید آنیدرید تطبیق داد .

آنیدرید استیک ، یک عامل قوی اسیددار کردن است . با داشتن چنین خاصیتی ، کاربرد اصلی آن در تولید ترموپلاستیک سلولزی است که به عنوان یک بافت مصنوعی در فیلم عکاسی بکار می‌رود . همچنین آنیدرید استیک در تولید آسپرین ، هروئین و سایر ترکیبات به عنوان واکنشگر عمل می‌کند .

صنایع آرایشی بهداشتی :

• تولید رنگ مو
• عطرها

تولید استر :

مهمترین استرهای اسید استیک در تولید جوهر و رنگ و پوشش استفاده می‌شوند . استرها شامل انیل استات و نرمال بوتیل استات و ایزو بوتیل استات و پروپیل استات می‌شوند . آن‌ها معمولاً توسط واکنش کاتالیستی ار اسید استیک و الکل تولید می‌شوند .

بیشتر استرهای استات ، از استالدهید با استفاده از واکنش تیشچنکو تولید می‌شود . علاوه بر این ، استات‌های اتر به عنوان حلال برای نیترو سلولز، لاک اکریلیک ، لاک الکل زدن به جداکننده‌ها و لکه‌های چوب استفاده می‌شود . اول ، مونومرهای گلیکول از اتیلن اکسید یا اکسید پروپیلن با الکل تولید می‌شوند ، که سپس با اسید استیک استری می‌گردند . سه محصول عمده عبارتند از اتیلن گلیکول اتر استات (EEA) ، اتیلن گلیکول مونو بوتیل اتر استات (EBA) ، و پروپیلن گلیکول مونو متیل اتر استات ، معمولتر به عنوان PGMEA در فرایند تولید نیمه هادی، جایی که آن را به عنوان مقاومت در برابر حلال مورد استفاده شناخته شده‌است . این مصرف حدود ۱۵٪ تا ۲۰٪ از اسید استیک در سراسر جهان را شامل می‌شود . اتر استات‌ها به عنوان مثال EEA ، نشان داده شده‌است به عنوان عوامل مضر برای تولید مثل انسان است .

نکته :

درتولید بسیاری از ترکیبات شیمیایی ، اسید استیک به عنوان یک واکنشگر شیمیایی به کار می‌آید . مهم‌ترین کاربرد خاص اسید استیک در تولید استات وینیل تکپاره است ، که بلافاصله پس از آن آنیدرید استیک و استر تولید می‌شود . میزان اسید استیک مورد استفاده در سرکه به نسبت اندک است .

استات وینیل تکپاره :

کاربرد اصلی اسید استیک در تولید استات وینیل تکپاره (VAM) است . بین ۴۰ تا ۴۵ درصد از اسید استیک تولید شده در جهان ، به مصرف این کاربرد می‌رسد . این واکنش که کاتالیزور آن پالادیوم است ، اتیلن ، اسید استیک و اکسیژن تولید می‌کند .

استات وینیل می‌تواند به استات پلی وینیل یا سایر پولیمرها ، پولیمریزه شود که این مواد در رنگ‌ها و چسب‌ها کاربرد دارند .

آیا اسید استیک مایع است یا پودر؟

عموما همه ی ما این ترکیب را به صورت مایع می شناسیم اما جالب است بدانید که به صورت جامد نیز وجود دارد اما با نام گلاسیال در بازار به فروش می رسد . اسید استیک گلاسیال نوع جامد همین ترکیب است که خلوص بسیار بالایی دارد .

گلاسیال:

• نقطه جوش : 117.9 درجه سانتیگراد
• نقطه ذوب : 16.6 درجه سانتی گراد
• انحلال پذیری : کاملاً با آب مخلوط می شود .

گلاسیال حاوی مقدار بسیار کمی آب ( کمتر از 1 ) است این ماده با نام استیک یخبندان هم شناخته می شود . دلیل نامگذاری آن این است که این ترکیب در دمای اتاق به صورت جامد های کریستالی موجود می باشد ( در دمای 16.7 درجه سانتی گراد به  نوع یخی تبدیل می شود ) . حذف آب از اسید استیک نقطه ذوب آن را تا 0.2 درجه سانتی گراد کاهش می دهد . این تریکب به هیچ وجه نوشیدنی نیست و به عنوان سرکه نیز مورد استفاده قرار نمی گیرد .

کاربرد اسید استیک به عنوان حلال در صنایع مختلف :

اسید استیک گلاسیال ، یک حلال ایده آل ، قطبی و پروتون دار است . از این اسید برای کریستالیزه کردن سایر ترکیبات آلی و خالص سازی آن ها استفاده می شود ؛ در این حالت ، استیک اسید نقش حلال را ایفا می کند . خالص سازی ترکیبات در صنایعی اهمیت دارد که درصد خلوص محصول نهایی در میزان فروش یا شیوه ذخیره محصولات در انبار تأثیر دارد .

یکی دیگر از کاربردهای اسید استیک به عنوان حلال ، استفاده در تولید ترفتالیک اسید (TPA) است ؛ در این واکنش ها از استیک اسید به صورت مذاب استفاده می شود . لازم به ذکر است که ترفتالیک اسید ، ماده اولیه و بسیار مهم در تولید پلیمر ضروری با نام پلی اتیلن ترفتالات (PET) می باشد . از این پلیمر در تهیه بسیاری از محصولات پلیمری نظیر بطری های مواد غذایی ، فیلم های پلیمری ، رزین های پلی استر و ساخت بطری های مقاوم به ضربه استفاده می شود .

شاید تا به حال با نام واکنش فریدل – کرافتس در شیمی آلی برخورد کرده باشید ؛ این واکنش در حقیقت یکی از واکنش های شیمیایی حیاتی در حوزه آلکیلاسیون ترکیبات آلی می باشد . اسید استیک در این واکنش بسیار مهم ، نقش حلال را ایفا می کند . به طور مثال ، اولین مرحله از تولید تجاری ماده کافور، شامل نوآرایی واگنر – مِروین در ترکیب Camphene و تشکیل ایزوبورنیل استات است ؛ در این واکنش مهم ، اسید استیک هم به عنوان یک حلال و هم به عنوان عامل به دام اندازی کربوناسیون با خاصیت نوکلئوفیلی به کار می رود .

استیک اسید به عنوان یک حلال انتخابی برای کاهش گروه نیتریل آریل به آنیلین با استفاده از پالادیوم بر روی کربن ، انتخاب می شود . استفاده از اسید استیک در این واکنش ، اغلب جنبه تحقیقاتی دارد و میزان بازدهی نهایی واکنش باید توسط روش های تجزیه ای اندازه گیری شود .

از دیگر کاربرد اسید استیک به عنوان حلال می توان به این مورد اشاره نمود ؛ استیک اسید گلاسیال در شیمی تجزیه برای اندازه گیری مواد قلیایی ضعیف مانند آمیدهای آلی به کار می رود . این اسید در مقایسه با آب ، باز ضعیف تری است بنابراین ترکیبات آمید در این محیط به عنوان یک باز قوی عمل می کنند . همچنین آمیدها می توانند توسط محلول اسیدی مانند پرکلریک اسید در اسید استیک بسیار قوی ، تیتر شوند .

لازم به ذکر است که نمک های مشتق شده از اسید استیک در صنایعی مانند نساجی (سدیم استات) ، تولید رنگدانه های صنعتی (استات سرب) ، تولید تثبیت کننده رنگدانه ها (استات آلومینیوم یا استات آهن و یا تولید سایر ترکیبات آلی استفاده می شود .

نکات ایمنی  اسید استیک :

آتش سوزی :

قدرت آتش‌سوزی محلول اسید استیک به غلظت آن بستگی دارد ، در حالت غلیظ اسید قابل احتراق است ، اما محلول رقیق اسید استیک آتش‌گیر نیست .

جهت خاموش کردن آتش اسید استیک می‌توان از کربن دی اکساید ، پودر خشک شیمیایی ، فوم الکل ، فوم پلیمر، اسپری آب یا مه استفاده نمود .

در آتش سوزی ؛ بخار شدن آب موجود در اسید استیک ممکن است به تغلیظ شدن اسید و در نتیجه احتراق بیشتر آن بیانجامد ، همچنین بستن ظرف محتوی اسید ، ممکن است باعث ترکیدن ظرف اسید شود .

انفجار :

مخلوط آن با هوا و یا دمای بالاتر از 39 درجه سانتی‌گراد می‌تواند قابل انفجار باشد .

تماس با چشم :

اسید استیک محرك شدید چشم می‌باشد و در غلظت‌های بالا سبب آسیب چشم و در نهایت كوری می‌شود . در غلظت‌های بسیار پایین ، سبب آسیب‌های شدید چشم شده است .

خوردن :

محلول 10 % یا كمتر اسید ، ممكن است سبب تحریك ملایم دهان ، حلق و دستگاه گوارشی شود .

بلعیدن عمدی 100 تا 200 میلی لیتر از اسید 80 تا 100 درصد ، سبب خوردگی شدید ، معده و روده شده است .

بسته به خواص فیزیك (  ویسكوزیته و كشش سطحی ) اسید در هنگام بلعیده شدن ممكن است وارد دستگاه تنفسی شود . وارد شدن حتی یك قطره كوچك مایع ، ممكن است سبب تهدید طولانی‌مدت جمع شدن مایع در ریه‌ها شود كه آسیب‌های جدی ریه‌ها ، مشكل تنفسی ، ایست قلبی و مرگ از عوارض آن است .

تماس با پوست :

تحریكات پوستی بستگی به غلظت این ماده و مدت زمان تماس با این ماده دارد . به‌صورت كلی اسید استیك با غلظت زیر 10 درصد ممكن است سبب تحریك خفیف پوست شود .

در صورت تماس آن با پوست ، محل مورد نظر باید سریعا با آب شستشو داده شود .

تنفس :

غلظت بالایی از این ماده سبب تحریك بینی و گلو، كوتاهی تنفس ، سرفه ، خس خس سینه و آسیب ریه می‌شود . اولین علایم آن شامل تنگی سینه ، سرفه و كوتاهی تنفس است .

نحوه حفاظت : از ماسک مناسب استفاده شود .

بسته‌بندی و نگهداری اسید استیک

مواد مناسب بسته بندی شامل آلومینیوم و شیشه یا در ظروف پلاستيكي (  پلي اتيلن سنگين ) داراي برچسب مخصوص و مناسب نگهداري شوند هستند . از ذخیره ی این ماده در محفظه هایی با جنس فولاد ، آهن ، روی ، سرب ، مس و برنز خودداری کنید .  در محیط خشک نگهداری شده و از نور مستقیم آفتاب محافظت شود .

در ظرف باید به خوبی بسته مانده و در مقابل سرما محافظت شود . تانک باید با سیم به زمین جهت تخلیه الکتریکی متصل باشد و تنها در مقادیر محدود این محصول را ذخیره کنید . این ماده را باید دور از گرما ، شعله و سطوح داغ در محفظه های دربسته نگهداری کرد . در محیط هایی که این ماده نگهداری می شود باید به صورت کلی از تجهیزات ضد انفجار و ضد جرقه استفاده کرد ، همچنین اتخاذ تمهیداتی برای تخلیه بارهای الکتریکی ساکن ضروری است .

حمل و نقل اسید استیک

در حمل اسید استیک صنعتی و یا هر ماده دیگر باید به مقدار و نوع بسته بندی درخواستی توجه کرد . مثلا حمل از پتروشیمی تا انبار به وسیله تانکرهای مخصوص اسید انجام می گیرد .

ولی هنگامی که می خواهند نوع بسته بندی را برای خریداران ارسال کنند وسیله جابجایی فرق می کند .

قیمت حمل اسید استیک به صورت فله ای با بشکه شده متفاوت بوده ، زیرا هر کدام از یک محل خاص برای خریداران محترم ارسال می شوند و نوع وسیله حمل نیز فرق داشته و باید استعلام گرفت .

در صورت سفارش انبوه، این اسید توسط تانکرهای مخصوص حمل و نقل می شوند .

پیش بینی جهانی بازار مصرفی خرید و فروش

اندازه بازار جهانی آن در سال 2019 ، 92/8 میلیارد دلار تخمین زده شد و انتظار می رود در سال 2020 به 9/30 میلیارد دلار برسد . پیش بینی می شود بازار جهانی آن از سال 2020 تا 2027 با نرخ رشد سالانه 5.2٪ رشد کند و تا سال 2027 به 13.41 میلیارد دلار برسد .

برای خرید اسید استیک به فروشگاه ایران فلیور مراجعه کنید.