لاکتوز ( Lactose ) یا قند شیر، یک نوع شکر است ، که به وفور در شیر یافت میشود .
نام لاکتوز از لاکت ( lacte ) که درلاتین به معنای شیر است و پسوند اوز ( ose ) که برای نامگذاری قندهابکار میرود ، ریشه گرفتهاست ، و از تركيب گلوكز و گالاكتوز ساخته شدهاست .
دستگاه گوارش برخی افراد فاقد آنزیم لاكتاز یا آنزیم هضم شیر است و به همین دلیل قادر به هضم و جذب آن نیستند .
در نتیجه در اذهان عموم از محبوبیت خوبی برخوردار نیست ، ولی این كربوهیدرات از اجزای مهم شیر بوده و نقش مهمی را در فیزیولوژی گوارش و جذب برخی مواد معدنی مانند كلسیم بر عهده دارد .
هر چیز شیرینی ، دارای قند است ؛ اما همه قندها یکسان نیستند . در طبیعت انواع مختلف قند وجود دارد .
یکی از فراوانترین انواع قند در طبیعت ، ساکارز است . پس از ساکارز، نوبت به دی ساکارید طبیعی یا همان لاکتوز ( Lactose ) میرسد . لاکتوز در حقیقت همان قند شیر است .
این قند بهصورت طبیعی در شیر وجود دارد . این ماده به میزان متفاوت در شیر انواع حیوانات و حتی شیر انسان نیز وجود دارد . بهعنوان مثال این قند در حدود 5 درصد شیر گاو را تشکیل میدهد .
لاکتوز ( Lactose ) به 3 شکل یافت میشود ، که عبارت است از :
لاکتوز ( Lactose ) يا قند شير ، يک دي ساکاريد با فرمول ( C12H22O11 ) است .
اين قند به دو فرم آلفا يا بتا D _ گلوکز پيرانونزيد ، ( 4 و 1 ) D _ گالاکتوپيرانوزيل وجود دارد .
فرم آلفا و بتا خواص بسيار متفاوتي از يکديگر دارند ، از جمله : فرم آلفا داراي چرخش ويژه 89.4+ و نقطه ذوب 202 درجه سانتيگراد و فرم بتا داراي چرخش ويژه 35+ و نقطه ذوب 252 درجه سانتی گراد می باشد .
هر دو فرم آلفا و بتا از نظر علمی جالب و در خور توجه می باشند .
فرم آلفا که با يک مولکول آب ، به صورت بلورين در آمده است ، همان لاکتوز متداول و معمول می باشد ، که می تواند دهيدراته شود ( يعنی آب خود را از دست بدهد ) .
فرم بتا ( بدون تثبيت آب ) ، از محلول غليظی در حرارت بالاتر از 94 درجه سانتی گراد به شکل بلورين در می آيد ، که اين حرارت ، درجه حرارت بحرانی برای فرآيند کريستاليزاسيون ( بلوری شدن یا تَبَلوُر ) می باشد . هيدراته شدن فرم بتا تاکنون مشاهده نشده است .
چون لاکتوز دارای يک کربن آنومري آزاد در زيرواحد گلوکز است ، بنابراين در گروه دي ساکاريدهاي احيا کننده طبقهبندي ميشود .
بعد از ساکارز، فراوانترين دي ساکاريد طبيعي، لاکتوز ( Lactose ) يا قند شير است .
این قند در طبيعت منحصرا در شير يافت ميشود و عمدتا در شير نشخوارکنندگان وجود دارد .
به عنوان مثال %5 شیر گاو را این ماده تشکیل می دهد . همچنین در شير انسان ، پس از تبخير تمام مواد فرار، اين ماده نيمي از ماده جامد باقيمانده يعني %6.5 را تشکيل ميدهد .
هرچه میزان چربی شیر بیشتر شود ، مقدار این قند کمتر می شود ، در شير چربيدار يا پُرچربي بسيار کم است ، حدود %1 .
این ماده غالبا در شیر و مشتقات آن به وفور دیده می شود ، ولی بعضی از مواد غذایی دیگر نیز حاوی این آنزیم می باشند ، مانند پودر سوپ های فوری ، غلات صبحانه ، سوسیس و کالباس و گوشت های فرآوری شده ، انواع سس ها ، انواع بیسکویت ها و کلوچه ها ، پنیر های خامه ایی ، نوشیدنی های الکلی و نسکافه فوری ، در هنگام خرید باید به برچسب روی محصول دقت کافی را داشته باشید .
شیر گاو بزرگترین منبع لاکتوز ( Lactose ) است . یک فنجان 250 میلی لیتری ، حاوی 12 گرم از این قند میباشد .
افرادی که دچار عدم تحمل لاکتوز ( Lactose ) هستند ، باید به دنبال شیرهای بدون لاکتوز باشند و یا این که از شیر سویا یا شیر بادام استفاده کنند .
بر خلاف تصور برخیها ، شیر بز و شیر گوسفند نیز ، به اندازهی شیر گاو لاکتوز ( Lactose ) دارد .
اگر نمیتوانید و نمیخواهید شیر را از برنامهی غذاییتان حذف کنید ، میتوانید از قرصهای جویدنی حاوی آنزیم لاکتاز استفاده کنید .
افرادی که دچار عدم تحمل لاکتوز ( Lactose ) هستند ، نمیتوانند به اندازهی کافی از این آنزیم ترشح کنند . برای همین این کپسولها کمک میکند تا بهتر بتوانند لاکتوز را تحمل کنند .
در روند تخمیری که برای تهیهی ماست صورت میگیرد ، باکتریهای موجود ، به هضم بهتر بخشی از لاکتوز ( Lactose ) موجود کمک میکنند .
برای همین ماست ، حدود 50 درصد لاکتوز کمتری دارد . از این رو برخی از افرادی که دچار مشکل عدم تحمل لاکتوز ( Lactose ) هستند ، میتوانند ماست میل کنند . البته عکسالعمل افراد متفاوت است و سطح عدم تحمل آنها نیز با هم فرق دارد .
هر چقدر که پنیر سفتتر باشد ، لاکتوز ( Lactose ) کمتری دارد . پنیرهایی مانند موزارلا ، چدار، پارمسان و غیره راحتتر تحمل میشوند .
توجه داشته باشید که ، گاهی مشکل عدم تحمل لاکتوز ، زمانی بروز میکند که در برنامهی غذاییتان ، چند مادهی غذایی حاوی این قند داشته باشید .
بهتر است در یک روز ، چند مادهی غذایی حاوی لاکتوز ( Lactose ) میل نکنید ، تا با مشکل مواجه نشوید . این روش بهتر از حذف مواد غذایی است .
کره از مواد چرب شیر تهیه میشود . از آنجایی که لاکتوز ( Lactose ) قند شیر است ، در کره به میزان خیلی زیادی وجود ندارد . البته اگر حساسیت و عدم تحملتان خیلی شدید باشد ، بهتر است به جای کره از روغنهای گیاهی مانند روغن کانولا استفاده کنید .
به نظر میرسد که مارگارین ، میتواند جایگزین مناسبی برای کره باشد . با این حال در ترکیبات این مادهی غذایی نیز ، ترکیبات لبنی فرآوری شده یا لاکتوسروم وجود دارد . میتوانید با مصرف مارگارین میزان حساسیتتان به لاکتوز ( Lactose ) را بسنجید .
شاید کمی برایتان عجیب باشد که ، گوشت جزو مواد غذایی حاوی لاکتوز ( Lactose ) باشد . اما باید بدانید که بیشتر گوشتهای فرآوری شده مانند سوسیس ، کالباس ، هاتداگ و غیره حاوی محصولات لبنی هستند .
برای همین امکان دارد اگر حساسیتتان خیلی شدید باشد ، با مصرف این مواد غذایی هم دچار مشکل هضم شوید .
بدون شک خیلی راحت است که مثلاً نسکافه ، سیب زمینی و سوپ را فوری آماده کنید . اما همین فوری آماده شدن به دلیل داشتن لاکتوز ( Lactose ) است .
این مواد غذایی آماده و فوری ، مانند نوشیدنی یا سوپ هایی که با ریختن در آب گرم حل شده و آماده میشوند ، به دلیل داشتن لاکتوز ( Lactose ) به این سرعت آماده میشوند . از این گذشته لاکتوز این محصولات غذایی را خوش طعم میکند .
لاکتوز همراه همیشگی بیشتر نوشیدنیهای الکلی است .
مصرف این قبیل نوشیدنیها نه تنها حرام است و میتواند به ضرر سلامتیتان باشد ، بلکه اگر دچار مشکل عدم تحمل لاکتوز هستید ، مشکل برایتان ایجاد میکند .
این حساسیت یکی از رایجترین مشکلات گوارشی است و حدود 75 درصد از افراد دنیا به آن مبتلا هستند .
حساسیت به لاکتوز ( Lactose ) به دلیل کمبود آنزیمی به نام لاکتاز ، که در روده تولید شده و برای شکستن لاکتوز، شکر اصلی موجود در شیر ، مورد نیاز است ، به وجود میآید .
بدون وجود این آنزیم ، لاکتوز بدون اینکه هضم شود ، از روده رد میشود و باعث بروز مشکلاتی مانند تهوع ، درد ، نفخ و اسهال میشود .
نگرانی ناشی از این عوارض ، به دلیلی برای عدم مصرف لبنیات تبدیل شده ، اما آنچه باید مورد توجه قرار بگیرد ، این است که تمام مواد لبنی ، حاوی سطح بالای لاکتوز نیستند .
کره یک محصول لبنی با سطح بالای چربی است . زمانی که از شیر ، کره تهیه میشود ، محصول نهایی شامل یک بخش جامد حاوی 80 درصد کل چربی شیر بوده و یک بخش مایع که حاوی تقریبا تمام لاکتوز ( Lactose ) موجود در شیر است .
پس حتی اگر به لاکتوز حساسیت دارید میتوانید از کره استفاده کنید .
پنیر با اضافه کردن باکتری یا اسید به شیر و سپس جداسازی پنیر از آب ، به دست میآید .
لاکتوز موجود در شیر، بعد از فرآیند تهیهی پنیر در آب پنیر باقی میماند و خود پنیر، مقدار بسیار کمی لاکتوز دارد ، که البته در انواع مختلف پنیر متفاوت است .
معمولا پنیرهایی که مدت بیشتر از تولیدشان گذشته ، لاکتوز ( Lactose ) کمتری دارند ، چون باکتری موجود در پنیر، بخشی از لاکتوز باقی مانده در آن را از بین میبرد .
ماست ، یکی از بهترین جایگزینهای شیر برای افراد حساس به لاکتوز ( Lactose ) است .
ماست حاوی باکتریهای زندهای است ، که به خودی خود به شکستن قند لاکتوز کمک میکند .
ماست چکیده میتواند گزینهی بهتری برای حساسیت به لاکتوز باشد ، اما به دلیل چربی بالا ، بهتر است در مصرف آن دقت کنید .
کفیریک نوشیدنی تخمیر شده است ، که به طور سنتی با اضافه کردن دانه های کفیر ( مخلوطی از باکتریهای سودمند ) به شیر حیوانی ساخته میشود .
درست مثل ماست ، دانههای کفیر حاوی باکتریهای زنده و مفیدی هستند ، که به شکسته شدن لاکتوز ( Lactose ) در روده کمک میکنند .
خامه ، حاوی مقدار زیادی چربی است ، که بستگی به چربی موجود در شیر دارد و میزان قند آن به دلیل روند تولید ، بسیار کم است .
توجه داشته باشید ، که مصرف زیاد خامهی غلیط ، به دلیل حجم زیاد چربی موجود در آن ، میتواند موجب اضافه وزن شود .
مصرف مواد لبنی یاد شده ، میتواند جایگزین بسیار مناسبی برای شیر باشد . اما با توجه به سطح چربی برخی از آنها بهتر است ، حجم مصرف این مواد غذایی را متناسب با وضعیت جسمی خود تنظیم کنید .
مقدار متوسط غلظت این قند طبیعی دی ساکارید ، در شیر گاو ( 8/4 ) درصد است .
از آنجا که لاکتوز ( Lactose ) به همراه ترکیبات معدنی ، فشار اسمزی شیر را ثابت نگهمیدارد ، غلظت آن چندان دستخوش تغییر نمیشود و فقط در اولین روز پس از زایمان ، مقدار آن به میزان قابل توجهی کاهش می یابد .
میزان این قند در شیر مادر به مقدار قابل توجهی بیشتر از شیر گاو است .
یعنی حدود 7 درصد شیر مادر را این قند تشکیل می دهد .
در میان شیر تمام پستانداران ، شیر انسان بیشترین میزان لاکتوز ( Lactose ) را داراست و غلظت آن در شیر آغوز انسان ، در اولین روز پس از زایمان ، حدود ( 4 - 3 ) درصد است .
میزان مونوساکاریدها در شیر آغوز انسان ، حدود 900 میلیگرم در 100 میلیلیتر بوده ، که به میزان قابل توجهی بیشتر از شیر معمولی است .
غلظت اولیگوساکاریدهای شیر مادر نیز نسبتا بالاست . مقدار این قندها در شیر معمولی مادر ( 14 - 8 ) گرم در لیتر، و در شیر آغوز 24 گرم در لیتر می باشد .
برای خرید لاکتوز به فروشگاه ایران فلیور مراجعه کنید .
پودر لاکتوز ( lactose powder ) به عنوان کربوهیدرات اصلی شیر، کاربرد گسترده ای در صنایع غذایی دارد .
پودر لاکتوز در گریدهای مختلف برای مصارف گوناگون در دسترس است و برای افزایش طعم ، بهبود بافت و رنگ خوراکی ها مورد استفاده قرار می گیرد .
لاکتوز ( Lactose ) یک دی ساکارید است ، که از دو مولکول قند ساده یعنی گالاکتوز و گلوکز تشکیل شده است .
لاکتوز در واقع قند شیر است و بطور طبیعی در شیر همه پستانداران وجود دارد . لاکتوز حدود ( ۲ - ۸٪ ) از وزن شیر را تشکیل می دهد و سالانه چندین میلیون تن از این ماده به عنوان محصول فرعی لبنیات تولید می شود .
لاکتوز ( Lactose ) ، ماده اصلی آب پنیر، یعنی مایع حاصل از انعقاد شیر است ، که با تبلور استخراج می شود .
آب پنیر پس از جداسازی چربی و کازئین از شیر بدست می آید ، که غنی از لاکتوز است و پس از تبخیر آب به شکل پودر استخراج می شود .
لاکتوز ( Lactose ) ، یک ماده مهم برای پرکردن کالری روزانه است و به حفظ تعادل مواد معدنی مانند کلسیم ، فسفر و منیزیم در بدن کمک می کند و برای رشد استخوان ضروری است .
فرآورده های لبنی مانند ماست و پنیر حاوی لاکتوز ( Lactose ) بسیار کمی هستند ، زیرا باکتری های تولید کننده این محصولات ، لاکتوز را به عنوان منبع انرژی مصرف می کنند .
تولید گریدهای مختلف پودر لاکتوز، به شما این امکان را می دهد ، که براساس نوع فرمولاسیون مواد غذایی از گریدهای مختلف استفاده کنید ، تا علاوه بر فرآوری راحت تر ، بتوانید سطح لاکتوز را در مواد غذایی خیلی راحت کنترل کنید .
پودر لاکتوز، یک ماده کاملاً پذیرفته شده است ، که در سراسر جهان بی خطر محسوب می شود .
این ترکیب باعث بهبود کیفیت و طعم محصول شما می شود و شما هیچ ماده ای را پیدا نخواهید کرد که به اندازه لاکتوز برای کاربردهای مختلف متناسب باشد .
مانند سایر کربوهیدرات ها ، لاکتوز ( Lactose ) ممکن است ، بلافاصله توسط بدن برای تولید انرژی مورد استفاده قرار گیرد .
مهمترین مزیت غذایی این ترکیب ، بهینه سازی کلسیم شیر ، با افزایش جذب روده ای و جذب پروتئین های لبنی است .
عطر و طعم ملایم و قابلیت کاربرد آسان لاکتوز ( Lactose ) باعث شده است ، این ترکیب بطور گسترده ای به عنوان تثبیت کننده عطر و طعم در صنایع غذایی استفاده شود .
البته لاکتوز ( Lactose ) ، به طور مستقیم به بسیاری از غذاها اضافه نمی شود ، زیرا انحلال آن از قندهای دیگر که معمولاً در مواد غذایی استفاده می شود ، کمتر است .
در ادامه برخی از کاربردهای لاکتوز را بررسی می کنیم :
لاکتوز ( Lactose ) ، خاصیت تبلور عجیب و غریبی دارد ، زیرا بهتر از ساکارز تبلور می یابد . هنگامی که با قندهای دیگر مخلوط شود خاصیت تبلور آنها را نیز اصلاح می کند .
لاکتوز ( Lactose ) به راحتی هیدرولیز نمی شود و توسط مخمر آبجو تخمیر نمی شود .
آنزیم های موجود مخمر قادر نیستند ، مولکول لاکتوز را تجزیه کنند ، بنابراین بعد از پخت و پز در محصولات نانوایی باقی مانده و طراوت و رطوبت محصولات پخته شده را حفظ می کند .
علاوه بر این ، لاکتوز به ایجاد رنگ قهوه ای کاراملی در نان ها کمک می کند .
لاکتوز ( Lactose ) ، خاصیت تصحیح عطر مواد غذایی و تقویت عطر محصول را دارد و به همین جهت در پخت انواع شیرینی مورد استفاده قرار می گیرد .
کاربرد آسان ، شیرینی کم و ارزان قیمت بودن این ماده ( لاکتوز ) ، باعث می شود که از لاکتوز در این مواد غذایی استفاده شود ، تا بافت بهتری ایجاد کند .
علاوه بر این ، لاکتوز ( Lactose ) یک ماده نگهدارنده است ، که در کالباس به عنوان ماده خشک و برای تخمیر مورد استفاده قرار می گیرد .
پودر لاکتوز، در ژامبون به عنوان امولیسفایر و نگهدارنده آب استفاده می شود ، تا این ماده غذایی را تازه تر نگه دارد .
این ترکیب برای حفظ تازگی محصولات لبنی ، برای استاندارد سازی و به عنوان شیرین کننده ، مورد استفاده قرار می گیرد .
استفاده از پودر لاکتوز در مواد غذایی مختلف ، تاثیر مثبتی بر اصلاح فلور باکتریایی روده دارد .
در روده لاکتوز به رشد فلور لاکتیکی مفید روده ( بیفیدوباکتریها و لاکتوباکتریا ) کمک می کند ، تا جایگزین میکروارگانیسم های مضر شوند .
این ترکیب در غذای کودک به عنوان منبع تولید انرژی عمل می کند .
در واقع گالاکتوز موجود در لاکتوز، یک قند ضروری برای رشد ذهنی کودکان است .
پودر لاکتوز مورد استفاده برای غذای کودکان ، مراحل پالایش بیشتری را پشت سر می گذارد ، تا درجه خلوص بالاتری داشته باشد .
پودر لاکتوز ( lactose powder ) ، گرید داروسازی ، که کمی ناخالصی دارد ، اغلب در تولید قرص ها استفاده می شود .
این پودر، بی رنگ و غیرفعال است و می تواند ایمنی دارو را بهبود ببخشد و فرآیند تولید دارو را تسهیل کند .
لاکتوز ( Lactose ) یک کربوهیدرات ساده است ، این قند در حال کاهش است ، به این معنی که در دماهای بالا با اسیدهای آمینه واکنش نشان می دهد و این امر طعم نهایی محصول را تعیین می کند .
از پودر لاکتوز، به روش فشرده سازی مستقیم ، در تولید قرص استفاده می شود . اسپری لاکتوز خشک و بدون آب ، قادر به تشکیل یک قرص جامد تحت فشار هستند .
گرید داروسازی لاکتوز ( Lactose ) ، یک پودر خوب است ، اما ممکن است همراه با دیگر پودرهای لاکتوز ، مورد استفاده قرار گیرد ، زیرا اندازه کوچکتر کریستال ها ، باعث اختلاط آسان تر و کارآمد تر می شوند .
پودر لاکتوز همچنین می تواند با ساکارز مخلوط شود و روکش های شیرین برای قرص ها ایجاد کند .
لاکتوز ( Lactose ) ، به طور گسترده ای به عنوان یک رقیق کننده ، در قرص ها و کپسول ها و به میزان محدودی در محصولات لیوفیلیز، فرمول های تغذیه نوزاد و یک رقیق کننده پودرهای خشک استنشاق است ، که مورد استفاده قرار می گیرد .
لاکتوز همچنین در فرم های اصلاح شده برای استفاده به عنوان یک پرکننده در تولید قرص با روش فشرده سازی مستقیم در دسترس است .
دو شکل مهم برای این کاربرد عبارتند از :
این اشکال دارای ویژگی کلیدی هستند ، که از لحاظ ذاتی سازگاری دارند ، به این ترتیب ، آنها قادر به ایجاد فشرده سازی جامد ( یعنی قرص ) هستند .
برای تهیه قرص یا کپسول ، ابتدا باید ترکیبی از امولسیون ها و مواد تشکیل دهنده فعال آماده شود .
سه پروسه عمده برای آماده سازی پودر عبارت است از :
برای گرانولاسیون مرطوب ، می توان اتصال دهنده خشک را به ترکیب پودر اضافه کرد ، این حلال معمولا اتانول و آب یا ترکیبی از هر دو است .
گرانولیت واقعی در هر دو نوع مخلوط کننده با برش زیاد یا کم برش ، انجام می شود .
گرانوله کم برش نیاز به تجهیزات ارزان تر دارد و گرانول مخلوط را تولید می کند .
گرانولیت برش بالا سریع تر است و کنترل خوبی بر اندازه ذرات دارد .
به طور کلی ، درجه انتخاب شده وابسته به نوع فرم ، دوز آن است که در حال توسعه است .
علاوه بر خواص عمومی آن ، اگر لاکتوز بتواند وضعیت آزاد بی اس ای را ارائه دهد ، میتواند ویژگی های دیگر را هم شامل شود ، از دیگر خواص آن میتوان به خلوص بسیار کم ، پروتئین کم ، عملکرد عالی ، فرم های اصلاح شده مخصوص ، برای کاربرد های فشرده سازی مستقیم و… اشاره کرد .
نارسایی لاکتوز ( به انگلیسی : Lactose intolerance ) نوعی عدم توانایی در سوختوساز و هضم لاکتوز یا قند شیر در بدن است .
این بیماری به علت فقدان آنزیم لاکتوز در دستگاه گوارش ، جهت شکستن پیوندهای لاکتوز میباشد . از نشانههای این بیماری میتوان درد شکم ، نفخ ، باد شکم ، اسهال ، تهوع و بازگشت اسید به مری را ذکر کرد .
تا قبل از سن ۲ سالگی کاهش فعالیت آنزیم لاکتاز به ندرت دیده میشود ، ولی تا بزرگسالی ۶۰ تا ۸۰ درصد در جوامع مختلف این کاهش را نشان میدهند . کاهش آنزیم لاکتاز دقیقاً با افزایش سن مطابقت دارد .
دردهای شکم همراه با اتساع شکم ، نفخ ، اسهال و باد شکم ، پس از مصرف غذاهای حاوی لاکتوز از علائم شایع این بیماری است .
به دلیل کاهش در جذب مواد انرژی زا در شیرخوار، این کودکان دچار نقص در رشد هستند . عدم جذب در موادی مثل چربی و همچنین کلسیم و فسفر داریم ، که باعث علائم پوکی استخوان ، ریکتز و استئومالاسی میگردد .
این علائم به دلیل اثر اسموتیک لاکتوز ( میل به جذب آب به داخل روده ) و تولید اسیدهای آلی و دیاکسید کربن ناشی از تخمیر لاکتوز ، توسط میکروارگانیسمهای رودهای است .
هرچند مکملهای فاقد لاکتاز ساخته شدهاند ، ولی افراد دچار عدم تحمل لاکتوز، معمولاً با کاهش میزان محصولات لبنی مصرفی و استفاده از محصولات ویژه تولید شده ، برای افراد دچار این مشکل ، تسکین مییابند .
با مصرف مقادیر کمتر لبنیات ، اغلب بهتر تحمل میشوند . میزان لاکتوز تمام محصولات لبنی یکسان نیست . به عنوان مثال ، پنیرهای سفت مثل پنیر سوئیس یا چدار، میزان کمی لاکتوز دارند و بهطور کلی هیچ عارضهای ایجاد نمیکنند .
ماست معمولاً بهتر تحمل میشود ؛ زیرا باکتریهای مورد استفاده در فرآیند تهیه ، بهطور طبیعی آنزیمی تولید میکنند ، که لاکتوز را میشکند .
اگر به افراد دیابتی ، 50 گرم گلوکز داده شود ، ماکزیمم افزایش در قند خون ، 146 میلیگرم در 100 میلی لیتر می شود ، در حالی که 50 گرم لاکتوز ، فقط افزایشی معادل 74 میلیگرم در 100 میلی لیتر خون ایجاد میکند .
در مورد افزایش قند خون و نیاز به انسولین ، قند مذکور نیز مثل گلوکز است ، منتها با تأخیر بیشتر عمل می کند ؛ بنابراین استفاده از آن در رژیم غذایی افراد دیابتی اشکالی به وجود نمی آورد .
به نظر می رسد مصرف حدود ( 50 - 30 ) گرم لاکتوز در طول روز قابل قبول باشد . افراد مبتلا به دیابت می توانند با مصرف شیر از لاکتوز و همچنین پروتئین شیر با ارزش بیولوژیکی بالا بهرهمند شوند .
مكانیسمهای احتمالی متعددی برای جذب كلسیم بیان شده است ، برای نمونه ، جذب کلسیم به مقدار قابل ملاحظهای در اثر گنجاندن لاکتوز در رژیم غذایی ، بهبود مییابد .
به نظر میرسد که این اثر لاکتوز به محصول متابولیسم حاصل از آن ، یعنی اسید لاکتیک مربوط باشد ، که در اثر فعالیت میکروارگانیسمها در روده تولید می شود و به همین دلیل محصولات شیر اسیدی شده جذب کلسیم را افزایش می دهند .
توضیح مناسبی که برای بهبود جذب کلسیم توسط این ماده وجود دارد این است ، که اسید تولید شده در روده ، حلالیت نمکهای کلسیم را افزایش داده و بنابراین کلسیم بیشتری را برای جذب در دسترس قرار می دهد .
مقداری از این اثر نیز ممکن است ، ناشی از توانایی لاکتوز در تشکیل کمپلکسهای محلول با کلسیم باشد ، بعلاوه امکان دارد لاکتوز ، انتقال کلسیم را در مخاط روده تسهیل کند .
لاکتوز در معده هیدرولیز نمی شود و به طور عمده در مقایسه با ساکارز و مالتوز ، کمتر قابل هیدرولیز است .
مقدار بسیار کمی از لاکتوز در بخش بالایی روده کوچک جذب می شود و میزان جذب آن به مقدار قابل ملاحظهای کمتر از گلوکز و گالاکتوز است ؛ بنابراین به داخل بخش بعدی روده انتقال یافته و توسط آنزیم لاکتاز موجود در سلولهای اپی تلیال غشای مخاطی ، به گلوکز و گالاکتوز شکسته می شود ، که قندهای به دست آمده محیط مناسبی برای فلور رودهای هستند .
اسید لاکتیک تولید شده ، به وسیله تجزیه این قندها ، شرایط اسیدی مناسبی را در روده فراهم می کند ، که مانع رشد میکروبهای قلیادوست که به طور عمده میکروارگانیسمهای پروتئولیتیک و فاسد کننده ( Putrifying ) هستند ، میشود و به تدریج فلور اسیددوستها ( اسیدوفیل ) را جایگزین آنها میکند .
آزمایشهای انجام یافته بر روی حیواناتی که با لاکتوز تغذیه شده بودند ، نشان داد که ، فلور هوازی عادی پس از ( 12-10 ) روز دوره سازگاری ، با فلور غیرهوازی بیفیدوس جایگزین میشود و تعداد شبه باکتریها ( Bacteroides ) نیز کاهش مییابد .
لاکتوز ( Lactose ) و تغییر ( pH ) مدفوع
در مقایسه این ماده ( لاکتوز ) با گلوکز و گالاکتوز نیز مشخص شد ، که لاکتوز تفاوت آشکاری در ( pH ) مدفوع ایجاد میکند .
موارد بالا در هنگام استفاده از لاکتولوز خیلی بیشتر است . لاکتولوز توسط لاکتاز هیدرولیز نمیشود ، بنابراین ، به سختی جذب شده و زمانی که به بخشهای پایینتر روده میرسد ، به عنوان منبع انرژی و فاکتور رشد توسط لاکتوباسیلوس بیفیدوس و اسیدوفیلوس تجزیه شده و این امر سبب ایجاد محیط اسیدی می شود ، که در نتیجه آن از رشد باکتریهای حساس به اسید به ویژه ارگانیسمهای فاسدکننده جلوگیری میشود .
مصرف لاکتولوز توسط بیماران ، ( pH ) مدفوع آنان را کمی کاهش می دهد .
از آن جا که لاکتوز ، نسبتا آهسته جذب می شود ، اثر ملینی ملایمی دارد ، این حالت در مقادیر درمانی بالاتر یا زمانی که لاکتولوز تولید شده باشد ، بیشتر بروز می کند .
اثر ملینی توسط کاهش ( pH ) قابل توضیح است که به نوبه خود ، حرکات دودی روده ها را افزایش می دهد .
بررسی ها نشان داده ، گالاکتوز که نیمی از لاکتوز را تشکیل می دهد ، به طور مستقیم برای تولید موکوپلی ساکاریدهای غشای درونی عروق مورد استفاده قرار می گیرد و از این رو در بازسازی سریع بافت غشای عروق شرکت میکند ، بنابراین ممکن است ، بروز تصلب شرایین را به تاخیر اندازد .
بعلاوه چون گالاکتوز به سرعت افزایش قابل ملاحظه و پایداری در میزان قند خون بوجود می آورد ، غذاهای حاوی گالاکتوز و مخصوصا فرآوردههای شیری ، برای رژیم لاغری و هم چنین برای رژیمهای افزایش وزن مناسب هستند ؛ زیرا آن ها مزاحمتی برای تعادل گلوکز در خون ایجاد نمی کنند .
گلوکز و گالاکتوز که محصولات حاصل از هیدرولیز لاکتوز ( Lactose ) هستند ، سریعا از روده جذب خون می شوند ؛ در حالی که اغلب هگزوزها و پنتوزها در نتیجه انتشار( دیفوزیون ) به خون انتقال می یابند .
ازآن جا که لاکتوز ( Lactose ) خیلی کندتر از ساکارز جذب می شود ، انرژی را برای مدت طولانیتری ذخیره و تأمین میکند .
تأثیر این ماده ( لاکتوز ) بر استفاده بدن از نیتروژن به این صورت بیان شده ، كه اگر مقدار این قند در رژیم غذایی افزایش یابد ، ممكن است با كاهش سرعت هضم باعث افزایش جذب مواد مغذی به ویژه اسیدهای آمینه شود .
مصرف لاکتوز ( Lactose ) برای بیمارانی که مبتلا به ورم حاد کبدی هستند مفید است .
این مسئله نشاندهنده یکی دیگر از مصارف رژیمی لاکتوز است .
ساختار ویژه لاکتوز به عنوان قند شیر باعث خرابی دندان نشده و جرم دندان تولید نمی کند ؛ اما اسیدهای آلی به دست آمده از تجزیه سایر قندها به مینای دندان حمله کرده و كلسیم آن را تجزیه می نمایند .
در رابطه با متابولیسم چربیها نیز به نظر می رسد ، لاکتوز مانع کاهش چربی کبد شده و از تشکیل سنگهای صفراوی جلوگیری می كند .
نقش لاکتوز ( Lactose ) در تغذیه نوزاد
لاکتوز ( Lactose ) موجود در شیر مادر اولین کربوهیدراتی است ، که به وسیله انسان و تمام پستانداران مصرف می شود .
نوزادی که به طور کامل با شیر مادر تغذیه می شود ، در 6 ماهه اول زندگی روزانه ( 14 - 10 ) گرم لاکتوز و در6 ماهه دوم ( 9 - 8 ) گرم لاکتوز برحسب کیلوگرم وزن بدن دریافت میدارد .
پیشنهاد شده ( 58 - 54 ) درصد کالری مورد نیاز بدن از طریق کربوهیدراتها تأمین شود ؛ بنابراین کربوهیدرات دریافتی در 6 ماهه اول باید ( 15 - 10 ) گرم و در 6 ماهه دوم ( 13 - 10 ) گرم بر حسب کیلوگرم وزن بدن در روز باشد .
از آن جا که محتوای لاکتوز شیر مادر در مقایسه با شیر گاو بیشتر است ، باید مقدار لاکتوز شیرسازگار شده( Adapted milk ) تاحد ( 8 - 7 ) درصد افزایش داده شود .
میزان مناسب لاکتوز برای تامین کربوهیدرات مورد نیاز کودک ( 12 - 8 ) گرم در لیتر است .
سایر کربوهیدراتها مثل ساکارز، گلوکز، فروکتوز، مالتوز یا نشاسته نیز گاهی اوقات اضافه می شوند .
غنیسازی غذای کودک بهتر است با لاکتوز انجام شود ، زیرا کربوهیدرات طبیعی رژیم غذایی کودک است .
لاكتوز به جز در شیر، به شکل دیگری در طبیعت وجود ندارد .
با افزودن لاکتولوز به شیرخشك تهیه شده بر پایه شیر گاو ، میتوان تا حد زیادی از تغییرات فلور رودهای نوزادانی که با شیر خشك تغذیه می شوند جلوگیری کرد .
البته این قند در شیر مادر وجود ندارد . وقتی که لاکتولوز به میزان ( 2 - 1 ) درصد به رژیم غذایی اضافه میشود ، یا به صورت روزانه ( 1/5 - 1 ) گرم بر حسب کیلوگرم وزن بدن مصرف شود ، فلور میکروبی روده نوزاد با فلوری که توسط شیر مادر ایجاد می شود یكسان می گردد و این شرایط از رشد لاکتوباسیلوس بیفیدوس حمایت می نماید .
هم چنین ایجاد ( pH ) پایین از تکثیر و رشد میکروبهای کلیفرم و میكروارگانیسمهای نامطلوب ممانعت به عمل می آورد .
لاکتولوز عملا بدون تغییر طول روده را طی كرده و به قسمتهای پایینتر روده می رسد .
برخی از انواع لاكتوباسیلوس بیفیدوس فعالیت لاکتولازی زیادی از خود نشان می دهند .
چند روز پس ازاستفاده از لاکتولوز، فلورلاکتوباسیلوس جایگزین تقریبا 90 درصد فلور رودهای می گردد .
به همین دلیل در فرمولاسیون شیر خشک نوزاد از لاکتولوز در شیر خشک یا الیگوساکاریدهای حاوی نیتروژن استفاده می شود .
این تركیبات را امروز پربایوتیك ( در برابر پروبایوتیك ) می نامند . کاربرد دیگر لاکتولوز به منظور بازسازی سریع فلور طبیعی روده پس از معالجه با آنتی بیوتیکهاست . مواردی از بروز یبوست ناشی ازمصرف شربت های لاکتولوز نیزگزارش شده است .
گالاکتوز در هنگام رشد و تكامل بدن نوزاد برای ساخت ترکیبات ساختمان مغز و ستون فقرات مورد استفاده قرار می گیرد .
به همین دلیل برخی لاکتوز را به دلیل داشتن گالاکتوز به عنوان کربوهیدرات ضروری در رژیم غذایی نوزادان تلقی کردهاند .
هر چند که این مسئله صحیح به نظر نمی رسد ، زیرا حتی در نوزادان ، گالاکتوز در کبد با استفاده از گلوکز ساخته میشود ، به طوری که نیازی به لاکتوز برای تهیه تركیبات لازم گانگلیکوزیدها نیست .
لاکتوز ( Lactose ) دارای قدرت و ظرفيت شيرين کنندگي ناچيزی می باشد .
شیرینی لاکتوز، به ميزان يک به شش ، در مقايسه با ساکارز يا قند معمولی است .
بنابراين ، شير بسيار شيرين نبوده ، رژيمهای غذايی دارای شير ، قابل تحمل هستند ، يا بعبارت ديگر به آسانی به مصرف سوخت و ساز و جذب می رسند ، زيرا ايجاد احساس ناخوشايند نمی نمايند .
اين قند ، دی ساکاريدی است ، که جداسازی آن با استفاده از کريستاليزاسيون ( بلوری شدن یا تَبَلوُر ) کاملا راحت و آسان می باشد .
لاکتوز ، نمونه جالبی از پلی مورفيسم ( چندشکلی یا چندریختی ) کريستالين می باشد و در عمل کريستاليزاسيون بطئی و آرام متنوعی ديده می شود ، که در نهايت به شکل بلورهای سخت پيچيده و طويلی ظاهر خواهد شد .
مواد معين و مشخصی ، مانع از روند کريستاليزاسيون می گردند . يک نمونه از اين مواد ، می تواند ريبوفلاوين ( ویتامین ب ۲ ) باشد ، البته در غلظتی بالاتر از آنچه که اين ماده در شير وجود دارد .
همانطور که قبلا ذکر شد ، این محصول در اثر هيدروليز به دو جزء سازنده اش يعنی گلوکز و گالاکتوز تبديل می شود .
هيدروليز شيميايی برای لاکتوز ( Lactose ) در مقايسه با ساکارز مشکلتر است .
حرارت دادن آن همراه با يک اسيد ، ضروری می باشد .
همچنين در هيدروليز لاکتوز پديده واژگونی يا اينورسيون ( Inversion ) که در هيدروليز ساکارز اتفاق می افتد ، وجود ندارد .
هيدروليز آنزيمی مشکلات و مسائلی دارد .
آنزيم لاکتاز ( بتا - گالاکتوزيداز ) به طرز وسيع و گسترده ای يافت نمی شود ، هر چند که تعدادی از مخمرهای کمياب ، اين آنزيم را دارا هستند .
توضيح اينکه ( Klyve remyces Fragilis ) در صنعت بکار ميرود .
اين آنزيم ، در قسمت ژنوم روده ترشح می گردد . بعد از ترشح ، با سرعتهای متفاوتی با توجه به نژادهای متفاوت بشری ناپديد می گردد .
در نژادهای رنگينپوست ، زوال ماده مذکور، زود بوقوع می پيوندد .
بعضي وقتها در حدود 3 سال ، در حاليکه در افراد سفيدپوست نسبتی از افراد را مشاهده می کنيم که بی هيچ گونه شکی دارای لاکتاز به ميزان بالايی می باشند .
بنابراين عارضه ای بنام آلاکتاسيک در ميان افراد بالغ که متعلق به نژاد سفيد پوست نيست ، رايج و معمول است ، که مربوط به کمبود لاکتاز و جذب ناصحيح لاکتوز در بدن می باشد .
برای خرید لاکتوز به فروشگاه ایران فلیور مراجعه کنید .
قند شیر به تنهایی باعث تخریب دندان ها نمی شود ، بلکه آسیب زمانی اتفاق می افتد ، که این قندها در معده تجزیه شده و اسید حاصل آن ، آسیب به مینای دندان و تجزیه کلسیم آن می شود .
برای خرید لاکتوز به فروشگاه ایران فلیور مراجعه کنید .
آنزیم لاکتاز در روده ها مسئول هضم لاکتوز مصرفی است .
این آنزیم ، مولکول لاکتوز را به دو زیر واحد آن یعنی قندهای ساده گلوکز و گالاکتوز که قابل جذب هستند ، تجزیه می کند .
از آنجا که لاکتوز، بیشتر در شیر وجود دارد ، در اکثر پستانداران ، تولید لاکتاز به دلیل عدم مصرف مداوم ، به تدریج با افزایش سن کاهش می یابد .
لاکتوز یک ماده آشنا است ، که اکثر مصرف کنندگان با آن مشکلی ندارند ، اما در صورت ابتلا به بیماری عدم تحمل لاکتوز، باید از مصرف محصولات حاوی این ترکیب خودداری کنند ، زیرا با مصرف آن ، دردهای شکمی ، نفخ و اسهال را تجربه خواهند کرد .
پودر لاکتوز باید در جای خنک و تاریک نگهداری شود .
درجه حرارت محل نگهداری باید زیر ۲۷ درجه سانتی گراد و رطوبت زیر ۶۵٪ باشد ، زیرا رطوبت زیاد می تواند منجر به کپک زدن لاکتوز شود .
برای خرید لاکتوز به فروشگاه ایران فلیور مراجعه کنید .